Thailand de Rijstcultuur

De aanplant en oogst van rijst, een belangrijke pijler van de Thaise cultuur, hebben op het platteland een grote maatschappelijke ­betekenis.

De Thaise uitdrukking kin khao wordt vertaald als ‘eten’, maar betekent eigenlijk ‘rijst eten’ – niet zo vreemd in een land waar rijst al eeuwenlang het ­basisvoedsel is.

Voor de verbouw van rijst is samenwerking van een hele groep vereist, waarbij de banden tussen families en de gemeenschap aangehaald worden. Volgens de traditie kan een boer mededorpsbewoners vragen om hem met het werk te helpen zonder daarvoor te moeten betalen. Het enige dat van hem verwacht wordt is een maaltijd overdag, en misschien wat rijstwhisky ’s avonds. Op het platteland wordt bijna iedereen ingeschakeld bij het klaarmaken van de rijstvelden en het zaaien. Kinderen hebben dan vrij van school, net zoals tijdens de oogst later in het jaar.

Het sociale belang van deze samenwerkingsvorm kan niet genoeg benadrukt worden. Deze traditie heeft rechtstreeks invloed op ieders gedrag, want bij problemen tussen afzonderlijke bewoners, families of gemeenschappen bestaat het risico dat het werk niet af komt. Bovendien, zo gelooft men, raakt de rijstgeest verstoord door ruzies, waardoor de oogst mislukt.

Het belangrijkste plantseizoen van de rijst (al geldt dat niet voor de vruchtbaarste gebieden, die twee oogsten kennen) wordt ingeluid in mei, als de koning de Koninklijke Ploegceremonie voorzit op Sanam Luang in Bangkok. Bij deze brahmaanse rite worden voorspellingen gedaan over de te verwachten oogst van dat jaar. Vlak nadat de zaailingen in de rijstvelden zijn aangeplant, laten de dorpsbewoners er pakjes rijst en ander eten achter als offers voor de rijstgeest.

Bekijk nu de beste Thailand vakantie aanbiedingen

Een andere ceremonie die met de rijstcultuur te maken heeft is Boon Bang Fai (‘Vuurpijlenfestival’), die plaatsvind aan het begin van de moesson om overvloedige regens te bewerkstelligen. Dit van oorsprong boeddhistische feest heeft ook brahmaanse en animistische kenmerken. Volgens de traditionele boeddhistische versie begon Boon Bang Fai bij de dood van Boeddha, toen een van zijn treurende discipelen, die het niet klaarspeelde om zijn toorts bovenop de brandstapel te gooien, deze omhoog wierp alsof hij een vuurpijl de lucht in schoot. De dorpsbewoners maken zelf met kruit hun vuurpijlen. Bij deze ceremonie zijn monniken betrokken; als het vuurwerk niet goed blijkt, zijn zij het die gezichtsverlies lijden.

Ook in de maanden waarin de rijst moet groeien gaan de gezamenlijke inspanningen door. Een van de lastigste opgaven is het weghouden van de vogels bij het rijpende graan. Tegen begin december kan de rijst op de centrale vlakten en in het noorden geoogst worden; in het zuiden valt de oogst later. De volgorde waarin de rijst van de diverse velden wordt afgehaald, wordt binnen elk dorp eenstemmig vastgesteld.

In april, als de rijst veilig is opgeslagen, hebben de boeren eindelijk tijd om zich te ontspannen. Dat is het moment waarop Songkran wordt gevierd, het vrolijkste festival van het jaar, dat het begin markeert van het traditionele Thaise nieuwe jaar.




De eeuwenoude rituelen zijn echter aan het veranderen. Grote boerenbedrijven produceren rijst op veel grotere schaal, en zelfs kleine boeren experimenteren met genetisch gemodificeerde rijst. Sommige boeren werken tegenwoordig als vrachtwagenchauffeur, wegwerker of onderhoudsmonteur aan tractoren. Rijst is niet langer het belangrijkste exportproduct, al blijft Thailand de grootste exporteur van rijst, waarmee het jaarlijks meer dan US$ 2 miljard verdient.

Vakantie Thailand Thailand heeft goede wegen en met het openbaar vervoer zijn alle uithoeken van het land bereikbaar. En wat een land: er is ongelofelijk veel te zien, van tropisch regenwoud en tempelruïnes tot prachtige, door palmen omzoomde stranden en de hectische hoofdstad Bangkok. In de regenwouden komen felgekleurde ijsvogels, vliegende eekhoorns, gibbons en bijna duizend orchideeënsoorten voor; en als je veel geluk hebt krijgt je misschien zelfs een tijger te zien. Naast paradijselijk stille stranden zijn er ook badplaatsen waar swingende vollemaansparty’s worden georganiseerd, terwijl voor de kust enkele van de beste duiklocaties ter wereld te vinden zijn.

In het bergachtige noorden, waar de oude stad Chiang Mai ligt, kunt je trektochten maken naar dorpen van bergstammen, olifantenkralen bezoeken en wildwatervaren. Bovendien staan verspreid in dit gebied prachtige tempels en gebouwen, opgetrokken in de karakteristieke stijl van de Lanna-cultuur.

De bevolking van de armste regio, het noordoosten, bestaat vooral uit boeren, die Laotiaanse en Khmer-dialecten spreken. Hier wonen de beste zijdeweefsters van het land; ook staan er meer dan duizend jaar oude tempelruïnes uit de tijd van het Khmer-rijk.

In het vruchtbare centrale laagland liggen tal van herinneringen aan de rijke geschiedenis van Thailand, van het verbluffend mooie Grote Paleis in Bangkok tot de oude hoofdstad Ayutthaya en de zomerpaleizen aan de kust, die nog steeds in gebruik zijn. Bangkok heeft uitstekende restaurants, winkels, een bruisend uitgaansleven en schilderachtige drijvende markten, terwijl bij Kanchanaburi enkele prachtige nationale parken liggen.

In het zuiden vindt je honderden eilanden, stranden met fijn zand en grillige kalksteenformaties die als enorme torens uit het water oprijzen. De cultuur in dit merendeels islamitische gebied is sterk beïnvloed door Maleisië, zoals blijkt uit het traditionele schimmenspel en de buffelgevechten.

Of je nu een ontspannen strandvakantie wilt, avontuurlijke trektochten gaat maken of gaat om te genieten van de exotische cultuur: in Thailand zult je niet snel uitgekeken raken.